موسیقی علمی بسیار گسترده است که از شاخهها و گرایشات مختلفی تشکیل شده است. اما چیز مشترکی بین تمامی گرایشهای موجود در این عرصه به چشم میخورد و آن تئوری موسیقی است. افراد موفق در این عرصه با تمامی قواعد و اصول این هنر آشنا هستند. در این مقاله از آموزشگاه موسیقی شمیم شما را با هفت واژه موسیقی آشنا خواهیم کرد.
اهمیت یادگیری اصطلاحات موسیقی
موسیقی زبانی بین المللی است که از الفبای خاصی تشکیل شده است یادگیری این الفبا ابزار اصلی در راه پیشرفت این حوزه میباشد. به همین دلیل برخی از اساتید برای درک بهتر این مفاهیم آنها را با واژههای ساده تقارن سازی کردهاند مثلاً نت در برابر حرف، کلمه در برابر آکورد، جمله در برابر میزان و…
البته بدون یادگیری این اصطلاحات، شاید بتوانید قطعههای محدودی را بنوازید. اما قطعاً قادر نخواهید بود از روی نتها بخوانید و بنوازید، در کارهای گروهی شرکت کنید و یا اثر جدیدی خلق نمایید. در این صورت بهمرور زمان از پیشرفت در دنیای موسیقی عقبمانده و از آموزش این علم دلسرد خواهید شد. از مزیتهای یادگیری واژهای موسیقی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- خواندن و نوشتن نتها
- نوازندگی انواع سازها
- یادگیری سریع و اصولی آهنگها
- توانایی شرکت در گروههای همنوازی
- امکان برقراری ارتباط با دنیای موسیقی
شناخت هفت واژه موسیقی
قطعاً میدانید که برای آموختن هر علم و هنری نیاز به شناخت ابتداییترین اجزای آن دارید. اصطلاحات و واژههای موسیقی نیز بهمانند شالوده این هنر هستند که هنرجویان برای ورود به این عرصه باید در ابتدا با آنها آشنا شوند. این مجموعه قوانین و قواعد که شامل آشنایی با نتها، خطوط حامل، میزان، آکورد، ریتم، تمپو و… هستند، نحوه اجرای موسیقی را بیان میکنند. در ادامه به بررسی این اصطلاحات میپردازیم:

نت های موسیقی
1. نت
کوچکترین واحد سازنده ملودی را نت مینامند. در تئوری موسیقی هفت نت اصلی ( دو، ر، می، فا، سل، لا، سی (وجود دارد که بهمانند حروف الفبا هستند. این حروف ماهیت صدا از جمله درجه زیر و بمی و میزان کشش مربوط به هر صدا را مشخص میکنند. معادل هجایی هریک از نتها در زبان انگلیسی با یک حرف مشخص میشود. در ادامه معرفی هفت واژه موسیقی به جدول زیر که مربوط به نتها و نحوه تلفظ آنها میباشند توجه نمایید:
هجاها | Do
دو |
Re
رِ |
Mi
می |
Fa
فا |
Sol
سل |
La
لا |
Si
سی |
نتها | |||||||
الفبای انگلیسی | C | D | E | F | G | A | B |
2. میزان
اگر ملودی را یک پاراگراف در نظر بگیرید میزانها همانند جملههای متن میباشند که کاملاً به یکدیگر مرتبط هستند. یک آهنگ به میزانهای مساوی از لحاظ دوره تناوب و تعداد ضربهای تقسیم میشود و مجموع همه آنها، یک قطعه موسیقی را به وجود میآورند. مرسومترین میزانها شامل دوتایی، سهتایی و ترکیبی هستند که توسط یک خط کسری در ابتدای هر آهنگ مشخص میگردد. مثلاً کسر 4/4 بیانگر چهار واحد ضربی در هر میزان است.
3. گام (Gamme)
گام توالی چند نت است که به ترتیب ارتفاع (از زیر به بم و یا بلعکس) در کنار هم قرار میگیرند. ارتفاع گامها ممکن است بهصورت صعودی (بالارونده) و یا نزولی (پایینرونده) مرتب شوند. اگر بهصورت صعودی باشند در اصل از 12 نیم پرده تشکیل شدهاند و در صورتی نزولی بودن یک اکتاو (هشت تایی) را در برمیگیرند.
4. اکتاو (octave)
در موسیقی بعد از شمارش هفت نت اصلی، نتها دوباره تکرار میشوند به صورتی که نت 8 ام، نام نت اول اما در یک گام بالاتر یا پایینتر میباشد. بنابراین به توالی 7 نت به اضافه نت هشتم یک octave یا هشت تایی میگویند. تعداد اکتاوها در سازهای مختلف متفاوت است مثلاً پیانو که یکی از بزرگترین سازها از لحاظ وسعت صوتی به حساب میآید، غالباً دارای 7 اوکتاو میباشد.
5. فاصله
تفاوت بین دو نت غیر همنام از لحاظ زیروبمی را فاصله مینامند. فاصله جزو هفت واژه موسیقی است که به دو صورت پیوسته و گسسته تعریف میشود. اگر دو نت کنار هم (مانند می و فا) به صدا در بیایند به فاصله بین آنها پیوسته میگویند. اما درصورتیکه نتها پشتسرهم نباشند (مانند دو و می)، به فاصله بین آنها ناپیوسته یا گسسته اطلاق میشود.
6. تمپو
ضربآهنگ یا تمپو بهسرعت اجرای ضربها گفته میشود. مثلاً تمپو 60 به معنای این است که در هر ثانیه یک نت سیاه باید اجرا شود. البته سکوت نیز جزو ضرب بهحساب میآید.
7. آکورد (Accord)
به اجرای همزمان حداقل سه نت، آکورد گفته میشود. آکورد در واقع شکل عمودی یک قطعه موسیقی است که در خلال یک قطعه موسیقی بهندرت توسط یک ساز و بهصورت همزمان اجرا میشود.
سخن آخر
تعاریف ارائه شده در متن فوق توصیف مختصری از ماهیت واژههای موسیقی است. این اصطلاحات در کلاسهای موسیقی بهصورت کامل و گسترده به هنرجویان آموزش داده می شوند.