اکثر انسان‌های به نوعی از موسیقی علاقه دارند که در هر زمانی و در هر شرایط روحی و روانی باشند از شنیدن آن لذت می‌برند. به‌طورکلی یک قطعه موسیقی از شش عنصر اصلی ریتم، هارمونی، ترانه، تن، فرم و ملودی تشکیل می‌شود. در ادامه این مقاله از آموزشگاه موسیقی شمیم قصد داریم به معرفی هر کدام از این عناصر اصلی موسیقی بپردازیم.

عناصر اصلی موسیقی کدامند؟

موسیقی از عناصر مختلفی تشکیل شده است که با کنار هم قرارگرفتن این عنصرها آهنگ دلخواه شما تولید می‌شود. هر قطعه موسیقی به شکلی از این عناصر استفاده می‌کنند در ادامه به بررسی هر کدام از آنها خواهیم پرداخت.

ملودی

در تعریفی ساده و ابتدایی ملودی همان نحوه خواندن شعر است. خواننده می‌تواند یک مصرع یا بیت را به حالت‌های مختلف بم، زیر، تحریری و… بخواند تمام این موارد ملودی قطعه را مشخص می‌کنند. Melody از دو عنصر نواک و مدت تشکیل شده است.

نواک یا Pitch : به ارتعاش صوتی تولید شده توسط یک ساز نواک می‌گویند که به‌صورت یک سری نت در کنار هم قرار می‌گیرند.

مدت یا Duration : هر نواک مدت‌زمان معینی به صدا در می‌آید که به بخش‌هایی مانند نت‌های کامل، نیم نت، ربع نت و… تقسیم می‌شوند.

در واقع ملودی آهنگ، خط اصلی موسیقی می‌باشد؛ زیرا مجموعه‌ای از نت‌ها است که به‌عنوان یک واحد مجزا در کنار هم قرار می‌گیرند. به‌خاطر همین Melody قابل‌شناسایی است و هر آهنگ از تعداد متعددی ملودی که به همراه هم کار می‌کنند تشکیل شده است.

تن Tone

اصلی‌ترین عنصر موسیقیایی صدا است. صدا پدیده‌ای است که از طریق ارتعاش عناصر مختلف به گوش ما می رشد و مغز آن را تحلیل می‌نماید اگر ارتعاشات به‌صورت ریتمیک باشند صدا خوشایند خواهد بود در غیر این صورت به صداهای غیر ریتمیک نویز می‌گویند.

هارمونی

یکی از عناصر اصلی موسیقی هارمونی است. هنگامی که اصوات موسیقیایی مجزا با یکدیگر ترکیب می‌شوند هارمونی به وجود می‌آید. در هارمونی دستورها و قواعد مدونی وجود دارند که در یک قطعه چندصدایی، بین اصوات مختلف توافق برقرار می‌کند. مثلاً یک ارکستر را در نظر بگیرید نوازنده ترامپت، فلوت و ویولن هر کدام نت‌های مختلفی را می‌نوازند؛ اما وقتی تک‌تک آنها در کنار هم قرار می‌گیرند هارمونی ایجاد می‌شود.

نوشتن نت و ملودی

ریتم یا ضرب‌آهنگ

ریتم را می‌توان توالی ضربات آهنگ دانست که برای موزون کردن نوای موسیقی به کار می‌رود. ریتم‌ها به ایجاد حس پویایی و حرکت در موسیقی کمک می‌کنند. اساس ریتم الگویی است که دائماً در طول زمان تکرار می‌شود. این عنصر می‌تواند ساده یا پیچیده باشد. ریتم را می‌توان بر اساس وزن قوی و ضعیف‌بودن ضربات و یا بر اساس تعداد  ضربات در هر میزان دسته‌بندی نمود.

• ریتم ساده: به ریتم‌هایی گفته می‌شود که از تعداد محدودی ضربه در هر میزان تشکیل شده اند. مانند ریتم 4/4
• ریتم پیچیده: این نوع ریتم از ترکیب چندین ریتم ساده و یا تعداد بیشتری ضربه در هر میزان تشکیل می‌شود.

ترانه

ترانه با شعر متفاوت است؛ زیرا در شعر باید وزن، قافیه، ردیف و… رعایت شود؛ اما در ترانه خبری از اینها نیست. تنها عنصر مهم که در ترانه باید به آن دقت نمایید داشتن وزنی ملودی گونه است. یعنی باید بتوان بر روی ترانه بر اساس مصوت‌ها و وزن‌های آهنگ ساخت. به دلیل متفاوت‌بودن ریتم‌ها و سبک‌های موجود کار ترانه‌سراها دشوار است.

فرم

ژانر یا سبک موسیقی مانند جز، راک، پاپ، بلوز و… را فرم می‌گویند. سبک‌های مختلف موسیقی به‌مرورزمان تغییر می‌کنند و برخی از آنها به شاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. مثلاً ژانر راک در حال حاضر دارای 5 شاخه است.

رنگ یا تمبر

یکی دیگر از عناصر اصلی موسیقی رنگ است. هر یک از آلات موسیقی خاصیت صوتی ویژه‌ای دارند که اصطلاحاً به آن رنگ یا تمبر می‌گویند. کیفیت صوتی هر ساز منحصربه‌فرد است. مثلاً صدای دو ساز گیتار و تار را می‌توان به‌راحتی از هم تشخیص داد؛ زیرا نحوه تنیده شدن سیم‌های آنها با یکدیگر متفاوت است.

کلام آخر

عناصر مختلفی همچون ریتم، ملودی، هارمونی، رنگ، فرم و… در موسیقی وجود دارند. با توصیف این عناصر می‌توان انواع سازها را با یکدیگر متمایز نمود. افرادی که وارد عرصه موسیقی می‌شوند و مایل هستند یک ساز را بیاموزند باید ابتدا عناصر موسیقی را به خوبی بشناسند.